TRÀN DỊCH KHỚP GỐI (KNEE EFFUSION)
1. Định nghĩa
Tràn dịch khớp gối là sự tích tụ bất thường dịch khớp, vượt quá mức sinh lý nhằm bôi trơn và nuôi dưỡng khớp. Đây còn được gọi là tình trạng “sưng khớp gối” khi chất lỏng dư thừa tích tụ trong hoặc quanh khớp gối.
2. Dấu hiệu nhận biết và biểu hiện lâm sàng
– Sưng khớp gối: bên to hơn bên còn lại, da căng bóng
– Cứng khớp, khó gập duỗi, nhất là sau khi nghỉ ngơi
– Đau âm ỉ hoặc nặng hơn khi đi lại, chịu lực
– Khớp ấm, đỏ, đôi khi kèm sốt
– Có thể xuất hiện nang sau gối (nang Baker) gây căng tức
3. Nguyên nhân thường gặp
– Chấn thương: rách dây chằng, sụn chêm, gãy xương
– Tập luyện quá mức, tổn thương lặp lại
– Viêm khớp: thoái hóa, dạng thấp, gout, viêm khớp nhiễm khuẩn
– Nang hoạt dịch (Baker), chảy máu khớp
– U trong khớp (hiếm gặp)
4. Khám và chẩn đoán
Khám lâm sàng: phát hiện dấu hiệu bập bềnh xương bánh chè, sóng dịch, hạn chế vận động.
Cận lâm sàng:
– Chọc hút dịch khớp để phân tích tế bào, tinh thể, cấy vi trùng
– X-quang: phát hiện gãy xương, thoái hóa
– Siêu âm: đánh giá lượng dịch, nang hoạt dịch
– MRI: xác định tổn thương sụn chêm, dây chằng
– Xét nghiệm máu: CRP, ESR, acid uric, RF, ANA
5. Điều trị
A. Điều trị triệu chứng:
– Nghỉ ngơi, chườm lạnh, kê cao chân
– Uống thuốc giảm đau, kháng viêm (NSAIDs)
– Chọc hút dịch khớp nếu dịch nhiều, giảm đau tức thì
– Tiêm corticoid nội khớp nếu không do nhiễm khuẩn
B. Điều trị nguyên nhân:
– Nhiễm khuẩn: kháng sinh đường tĩnh mạch
– Gout: colchicine, allopurinol
– Viêm khớp dạng thấp: DMARDs, sinh học
– Phẫu thuật nội soi nếu tổn thương sụn/dây chằng
C. Phục hồi chức năng:
– Vật lý trị liệu, tăng cường cơ đùi, cải thiện biên độ vận động
– Hỗ trợ bằng nẹp, tập luyện nhẹ như đạp xe, bơi
6. Sai lầm khi tự điều trị
– Lạm dụng NSAIDs gây hại gan, thận, dạ dày
– Tiêm corticoid không vô trùng gây nhiễm khuẩn
– Dùng lá thuốc đắp gây bỏng, viêm lan rộng
– Không điều trị nguyên nhân nên bệnh tái đi tái lại
7. Lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa
– Khám chuyên khoa nếu sưng đau kéo dài, tái phát
– Không tự ý tiêm khớp hoặc dùng thuốc không rõ nguồn gốc
– Giữ cân nặng hợp lý, hạn chế vận động quá sức
– Điều trị dứt điểm các bệnh nền như gout, viêm khớp
– Tập luyện phù hợp, tránh tái chấn thương
