HỘI CHỨNG TAY CHÂN KHÔNG YÊN

Hội chứng chân không yên (RLS) là một tình trạng gây ra sự thôi thúc không thể kiểm soát để di chuyển chân do xuất hiện cảm giác khó chịu, mỏi, bồn chồn. Cảm giác này thường xảy ra vào buổi tối hoặc ban đêm khi bạn đang ngồi hoặc nằm và khi di chuyển sẽ làm giảm bớt cảm giác khó chịu.

Hội chứng chân bồn chồn, còn được gọi là bệnh Willis-Ekbom, có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi và thường trở nên tồi tệ hơn khi bạn già đi. Nó có thể làm gián đoạn giấc ngủ, cản trở các hoạt động hàng ngày.

Các bước tự chăm sóc đơn giản và thay đổi lối sống có thể giúp giảm các triệu chứng. Thuốc cũng giúp nhiều người mắc RLS.

Triệu chứng

Triệu chứng chính là sự thôi thúc di chuyển chân. Các đặc điểm đi kèm phổ biến của RLS bao gồm:

• Cảm giác khó chịu bắt đầu trong lúc nghỉ ngơi. Cảm giác thường bắt đầu sau khi bạn nằm hoặc ngồi trong một thời gian dài, chẳng hạn như trong ô tô, máy bay hoặc rạp chiếu phim.
• Giảm khó chịu khi vận động. Cảm giác của RLS giảm bớt khi di chuyển, chẳng hạn như duỗi người, lắc lư chân, nhịp độ hoặc đi bộ.
• Triệu chứng nặng hơn vào buổi tối. Các triệu chứng xảy ra chủ yếu vào ban đêm.
• Co giật chân ban đêm. RLS có thể liên quan đến một tình trạng khác, phổ biến hơn được gọi là chuyển động chân tay định kỳ của giấc ngủ, khiến chân co giật và đá, có thể suốt đêm, trong khi bạn ngủ.

Mọi người thường mô tả các triệu chứng RLS là cảm giác thúc giục, khó chịu ở chân hoặc bàn chân, thường xảy ra ở cả hai bên cơ thểvà đôi khi biểu hiện ở tay.

Các cảm giác, thường xảy ra trong chi chứ không phải trên da, được mô tả là:

• Kiến bò
• Râm ran
• Giật giật ở chân
• Nhói nhói
• Nhức
• Ngứa ngáy
• Như luồng điện

Đôi khi những cảm giác rất khó giải thích. Những người bị RLS thường không mô tả tình trạng này là chuột rút hoặc tê cơ bắp. Tuy nhiên, họ luôn mô tả mong muốn di chuyển chân.

Thông thường, các triệu chứng dao động ở mức độ nghiêm trọng. Đôi khi, các triệu chứng biến mất trong một khoảng thời gian, sau đó quay trở lại.

Nguyên nhân

Không có nguyên nhân nào được biết đến cho RLS. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ tình trạng này có thể được gây ra bởi sự mất cân bằng hóa học của dopamine ở não dẫn đến gửi tín hiệu để kiểm soát chuyển động cơ bắp.

Di truyền

Đôi khi RLS tồn tại trong các gia đình, đặc biệt nếu tình trạng này bắt đầu trước 40 tuổi. Các nhà nghiên cứu đã xác định được các vị trí trên nhiễm sắc thể nơi có thể có gen cho RLS.

Sự có thai

Mang thai hoặc thay đổi nội tiết tố có thể tạm thời làm trầm trọng thêm các dấu hiệu và triệu chứng RLS. Một số phụ nữ phát hiện RLS lần đầu tiên khi mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối của họ. Tuy nhiên, các triệu chứng thường biến mất sau khi sinh.

Các yếu tố nguy cơ

RLS có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, ngay cả trong thời thơ ấu. Tình trạng này phổ biến hơn với tuổi tác ngày càng tăng và phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới.

RLS thường không liên quan đến một vấn đề y tế tiềm ẩn nghiêm trọng. Tuy nhiên, đôi khi nó đi kèm với các điều kiện khác, chẳng hạn như:

• Bệnh lý thần kinh ngoại biên. Tổn thương này đối với các dây thần kinh ở bàn tay và bàn chân đôi khi là do các bệnh mãn tính như tiểu đường và nghiện rượu.
• Thiếu sắt. Ngay cả khi không bị thiếu máu, thiếu sắt có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm RLS. Nếu bạn có tiền sử chảy máu dạ dày hoặc ruột, trải qua thời kỳ kinh nguyệt ra nhiều máu hoặc liên tục hiến máu, bạn có thể bị thiếu sắt.
• Suy thận. Nếu bạn bị suy thận, bạn cũng có thể bị thiếu sắt, thường bị thiếu máu. Khi thận không hoạt động bình thường, lượng sắt dự trữ trong máu có thể giảm. Điều này và những thay đổi khác trong hóa học cơ thể có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm RLS.
• Bệnh lý ở tủy sống. Các tổn thương trên tủy sống do tổn thương hoặc chấn thương có liên quan đến RLS. Đã trãi qua gây tê tủy sống làm tăng nguy cơ phát triển RLS.
• Bệnh Parkinson. Những người mắc bệnh Parkinson và dùng một số loại thuốc gọi là chất chủ vận dopaminergic có nguy cơ phát triển RLS cao hơn.

Biến chứng

Mặc dù RLS không dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng nguy hiểm, nhưng các triệu chứng có thể từ khó chịu đến mất khả năng vận động. Nhiều người bị RLS cảm thấy khó khăn khi chìm vào giấc ngủ. RLS nặng có thể gây suy giảm rõ rệt chất lượng cuộc sống và có thể dẫn đến trầm cảm. Mất ngủ có thể dẫn đến buồn ngủ ban ngày quá mức và RLS có thể cản trở giấc ngủ trưa.

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ lấy tiền sử bệnh của bạn và yêu cầu mô tả về các triệu chứng của bạn. Chẩn đoán RLS dựa trên các tiêu chí sau, được thiết lập bởi Nhóm nghiên cứu hội chứng chân không yên quốc tế:

• Bạn có một sự thôi thúc mạnh mẽ, thường không thể cưỡng lại để di chuyển chân, thường đi kèm với những cảm giác khó chịu.
• Các triệu chứng của bạn bắt đầu hoặc trở nên tồi tệ hơn khi bạn đang nghỉ ngơi, chẳng hạn như ngồi hoặc nằm.
• Các triệu chứng của bạn thuyên giảm một phần hoặc tạm thời khi hoạt động, chẳng hạn như đi bộ hoặc căng dãn cơ.
• Các triệu chứng của bạn tồi tệ hơn vào ban đêm.
• Các triệu chứng không thể được giải thích bằng bệnh lý khác.

Bác sĩ của bạn có thể tiến hành khám sức khỏe tổng quát và thần kinh. Xét nghiệm máu, đặc biệt là thiếu máu thiếu sắt, có thể được yêu cầu để loại trừ các nguyên nhân có thể khác gây ra các triệu chứng của bạn.

Ngoài ra, bác sĩ của bạn có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia về giấc ngủ.

Điều trị

Đôi khi, điều trị một tình trạng tiềm ẩn, chẳng hạn như thiếu sắt sẽ làm giảm đáng kể các triệu chứng của RLS. Điều chỉnh sự thiếu hụt sắt có thể liên quan đến việc bổ sung sắt bằng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch. Tuy nhiên, chỉ bổ sung sắt với sự giám sát y tế và sau khi bác sĩ của bạn đã kiểm tra mức độ sắt trong máu của bạn.

Bác sĩ sẽ điều trị tập trung vào thay đổi lối sống và nếu những điều đó không hiệu quả, nhà cung cấp của bạn có thể kê đơn thuốc.

      Thuốc men

Một số loại thuốc được kê toa cho các bệnh lý khác nhưng có tác dụng làm giảm sự bồn chồn ở chân. Chúng bao gồm:

• Thuốc làm tăng dopamine trong não. Những loại thuốc này ảnh hưởng đến tín hiệu hóa học dopamine trong não. Rotigotine (Neupro) và pramipexole (Mirapex) được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm phê duyệt để điều trị RLS từ trung bình đến nặng.

Tác dụng phụ ngắn hạn của các loại thuốc này thường nhẹ và bao gồm buồn nôn, choáng váng và mệt mỏi. Tuy nhiên, chúng cũng có thể gây ra các rối loạn kiểm soát xung động, chẳng hạn như cờ bạc bắt buộc và buồn ngủ vào ban ngày.

• Thuốc ảnh hưởng đến các kênh canxi. Một số loại thuốc, chẳng hạn như gabapentin (Neurontin, Gralise), gabapentin enacarbil (Horizant) và pregabalin (Lyrica), có tác dụng với một số người bị RLS.
• Thuốc giãn cơ và thuốc ngủ. Những loại thuốc này giúp bạn ngủ ngon hơn vào ban đêm, nhưng chúng không lamfv giảm khó chịu ở chân và chúng có thể gây buồn ngủ vào ban ngày. Những loại thuốc này thường chỉ được sử dụng nếu không có phương pháp điều trị nào khác giúp giảm đau.
• Thuốc phiện. Thuốc gây nghiện được sử dụng chủ yếu để làm giảm các triệu chứng nghiêm trọng, nhưng chúng có thể gây nghiện nếu được sử dụng ở liều cao. Một số ví dụ bao gồm tramadol (Ultram, ConZip), codeine, oxycodone (Oxycontin, Roxicodone, những người khác) và hydrocodone (Hysingla ER).

Có thể mất một số thử nghiệm để bạn và bác sĩ của bạn tìm ra loại thuốc phù hợp hoặc kết hợp các loại thuốc phù hợp nhất với bạn.

Đôi khi các loại thuốc dopamine đã có tác dụng trong một thời gian để làm giảm RLS của bạn trở nên không hiệu quả, hoặc bạn nhận thấy các triệu chứng của bạn trở lại sớm hơn trong ngày hoặc liên quan đến cánh tay của bạn. Điều này được gọi là tăng cường. Lúc này bác sĩ của bạn có thể thay thế một loại thuốc khác để chống lại vấn đề.

Hầu hết các loại thuốc được kê đơn để điều trị RLS không được khuyến cáo trong thai kỳ. Thay vào đó, bác sĩ của bạn có thể đề xuất các kỹ thuật tự chăm sóc để giảm các triệu chứng. Tuy nhiên, nếu cảm giác đặc biệt khó chịu trong ba tháng cuối của bạn, bác sĩ của bạn có thể chấp thuận việc sử dụng một số loại thuốc.

Một số loại thuốc có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của RLS. Chúng bao gồm một số thuốc chống trầm cảm, một số thuốc chống loạn thần, một số thuốc chống buồn nôn và một số loại thuốc cảm lạnh và dị ứng. Bác sĩ của bạn có thể khuyên bạn nên tránh những loại thuốc này, nếu có thể. Tuy nhiên, nếu bạn cần dùng những loại thuốc này, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc thêm thuốc để giúp quản lý RLS của bạn.

Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Thay đổi lối sống đơn giản có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của RLS:

• Hãy thử tắm và mát-xa. Ngâm mình trong bồn nước ấm và mát xa chân có thể thư giãn các cơ.
• Chườm ấm hoặc mát. Sử dụng nhiệt hoặc lạnh, hoặc sử dụng xen kẽ cả hai, có thể làm giảm cảm giác khó chịu chân tay.
• Thiết lập vệ sinh giấc ngủ tốt. Mệt mỏi có xu hướng làm trầm trọng thêm các triệu chứng của RLS, vì vậy điều quan trọng là bạn phải thực hành vệ sinh giấc ngủ tốt. Lý tưởng nhất là có một môi trường ngủ mát mẻ, yên tĩnh, thoải mái; đi ngủ và thức giấc đsung giwof trong ngày, ngủ ít nhất bảy giờ mỗi đêm.
• Thể dục. Tập thể dục vừa phải, thường xuyên có thể làm giảm các triệu chứng của RLS, nhưng lạm dụng nó hoặc tập thể dục quá muộn trong ngày có thể làm tăng thêm các triệu chứng.
• Tránh caffeine. Đôi khi cắt giảm caffeine có thể giúp giảm chân bồn chồn. Cố gắng tránh các sản phẩm có chứa caffeine, bao gồm sô cô la, cà phê, trà và nước ngọt, trong một vài tuần để xem điều này có hữu ích không.
• Cân nhắc sử dụng bọc chân hoặc miếng đệm rung. Bọc chân được thiết kế đặc biệt cho những người bị RLS gây áp lực dưới bàn chân và có thể giúp giảm các triệu chứng của bạn. Bạn cũng có thể tìm thấy sự nhẹ nhõm bằng cách sử dụng một miếng đệm rung ở mặt sau của chân.

Đối phó và hỗ trợ

RLS nói chung là một tình trạng suốt đời. Nó có thể giúp bạn phát triển các chiến lược đối phó phù hợp với bạn, chẳng hạn như:

• Nói với người khác về tình trạng của bạn. Chia sẻ thông tin về RLS sẽ giúp các thành viên trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp của bạn hiểu rõ hơn khi họ thấy bạn đi lại trong hội trường, đứng ở phía sau nhà hát hoặc đi bộ đến máy làm mát nước nhiều lần trong ngày.
• Đừng cưỡng lại nhu cầu di chuyển của bạn. Nếu bạn cố gắng kìm nén sự thôi thúc di chuyển, bạn có thể thấy rằng các triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn.
• Giữ một cuốn nhật ký giấc ngủ. Theo dõi các loại thuốc và chiến lược giúp hoặc cản trở cuộc chiến của bạn với RLS và chia sẻ thông tin này với bác sĩ của bạn.
• Kéo dài và massage. Bắt đầu và kết thúc một ngày của bạn với các bài tập kéo dãn cơ hoặc massage nhẹ nhàng.
• Tìm kiếm sự giúp đỡ. Các nhóm hỗ trợ tập hợp các thành viên trong gia đình và những người có RLS. Bằng cách tham gia vào một nhóm, thông tin chi tiết của bạn không chỉ có thể giúp bạn mà còn có thể giúp đỡ người khác.